Λέων Γ΄ & Κωνσταντίνος Ε΄ (Oι Ίσαυροι) – Βυζαντινοί Αυτοκράτορες/Στρατηγοί, Δ’ Τόμος, του Γιάννη Κ. Χρονόπουλου (Historical Quest, 2020)

Στα μέσα του 7ου αι. μ.Χ. η Βυζαντινή Αυτοκρατορία πολεμά ξανά για την επιβίωσή της. Ένας άλλος κίνδυνος, ακόμη πιο θανάσιμος από τους Σασσανίδες Πέρσες, αναδύθηκε μέσα από τις ερήμους της Μέσης Ανατολής: Οι Άραβες.

Σοφά λοιπόν ο συγγραφέας, Γιάννης Χρονόπουλος, ξεκινά το βιβλίο από τον Κώνστα τον Β’, τον εγγονό του Ηράκλειου, και την περίοδο μετά το 641 μΧ., όταν ο κύριος εχθρός της Αυτοκρατορίας ήταν το αραβικό Χαλιφάτο των Ομαγιαδών. Για να μπούμε στο κλίμα του αραβικού κινδύνου συνεχίζει με τον γιό του και φυσικό κληρονόμο του θρόνου, Κωνσταντίνο Δ’, εισάγοντας τον αναγνώστη στις διαχρονικές ενδοπαλατιακές πρακτικές των συνομωσιών, αποστασιών και στασιαστών στρατηγών, αλλά και τις μεθόδους πληροφοριών, παγίδευσης και εξόντωσης των εξωτερικών & εσωτερικών εχθρών του αυτοκράτορα, ακόμα και αν αυτοί είναι τα ίδια τα αδέλφια του (κόβονται μύτες ώστε να καταστούν ανάξιοι του θρόνου ως ανάπηροι, κλείνονται σε μοναστήρια ή βασανίζονται μέχρι θανάτου). Είμαστε ακόμα στο Μεσαίωνα και οι τακτικές θυμίζουν αρχαιοβαρβαρικό-νομαδικό δίκαιο, παρά το γεγονός ότι το Βυζάντιο ήταν πολύ πιο εξελιγμένο σε θέματα πολιτισμού & δικαιοσύνης σε σχέση με όλον τον υπόλοιπο γνωστό κόσμο της εποχής εκείνης.

Από τον 7ο ως τον 9ο αιώνα μ.Χ., η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συγκρούεται αδυσώπητα με το Χαλιφάτο της Βαγδάτης, ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποκρούσει τις εισβολές των Βουλγάρων στα Βαλκάνια. Η Α΄ και η Β΄ πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (674 μ.Χ. και 717–718 μ.Χ., αντίστοιχα) αποτελούν δύο κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονότα σ’ αυτόν τον ανελέητο αγώνα ζωής και θανάτου. Κεντρικό ρόλο σ’ εκείνους τους θυελλώδεις καιρούς έπαιξαν δύο προσωπικότητες που κατέκτησαν επάξια τον χαρακτηρισμό «Αυτοκράτορες – Στρατηγοί»: ο Λέων Γ΄ και ο Κωνσταντίνος Ε΄ της δυναστείας των Ισαύρων.

Στον Δ΄ Τόμο της εννιάτομης σειράς «Βυζαντινοί Αυτοκράτορες – Στρατηγοί» του Εκδοτικού Οίκου «Historical Quest» παρουσιάζονται και αναλύονται σε τέσσερα κεφάλαια τα γεγονότα που καλύπτουν μία περίοδο που ξεκινά από τον Κώνστα Β΄ (641 μ.Χ.) και καταλήγει στον Θεόφιλο (842 μ.Χ.). Σ’ αυτό το διάστημα βασίλευσαν αρκετοί αυτοκράτορες, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο επιτυχημένοι, των οποίων η δράση μελετάται επίσης στον παρόντα τόμο. Ήταν μία περίοδος αμυντικών πολέμων, στάσεων, εξεγέρσεων κι αναταραχών. Ξεχωρίζουν η Εικονομαχία που διαίρεσε και παραλίγο να διαλύσει την αυτοκρατορία και η Στάση του Θωμά του Σλάβου. Τα δύο τελευταία κεφάλαια επικεντρώνονται στη μελέτη του θεσμού των βυζαντινών «Θεμάτων» και στη συμβολή τους στην άμυνα της αυτοκρατορίας, καθώς και στη σύγκριση μεταξύ του αραβικού και του βυζαντινού πολεμικού ναυτικού.

Ο αραβικός κίνδυνος αναλύεται παράλληλα με τους εξίσου σημαντικούς κινδύνους από τη Δύση και τα Βαλκάνια, όπου χάνονταν εδάφη της Αυτοκρατορίας, από επιδρομές Λομβαρδών, Σλάβων, Βουλγάρων και άλλων φυλών, αλλά και λανθασμένους χειρισμούς των Βυζαντινών, όσον αφορά τις σχέσεις & συμμαχίες με Φράγκους, Γενουάτες, Ενετούς και φυσικά τον Πάπα.

Μέσα από την εξιστόρηση των γεγονότων που αντιστοιχούν στη δράση των βυζαντινών αυτοκρατόρων, μαθαίνουμε για τους τρόπους οργάνωσης του στρατού και του ναυτικού, τόσο των φίλιων δυνάμεων όσο και των αντιπάλων, καθώς και για τις πολιτικές και στρατιωτικές κρίσεις που ξεσπούσαν συχνά στις μεγάλες επαρχίες (Θέματα).

Χωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται στο σημαντικό ζήτημα της Εικονομαχίας που ταλάνισε το Βυζάντιο επί τρείς ολόκληρες δυναστείες, ως μία ακόμα πρώϊμη παράμετρος της εμφυλιοπολεμικής και διχαστικής τάσης των Βυζαντινών, αλλά και ως μία διπλωματικά και στρατηγικά περιττή αιτία σύγκρουσης με τη Δύση και τον πανίσχυρο Πάπα. Παράλληλα καταγράφονται οι εξίσου σημαντικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν στο Βυζάντιο, με τη μείωση της δουλοπαροικίας, την δικαιότερη νομοθεσία, την ενίσχυση των δικαιωμάτων της γυναίκας και την απαρχή της ανεξιθρησκείας, έστω σε υποτυπώδες επίπεδο. Ηταν η εποχή που η πολιτική εξουσία προσπαθούσε να περιορίσει την ισχύ της Εκκλησίας και των φεουδαρχών/τοπικών αρχόντων προς όφελος του λαού. Ως συνήθως οι δραστικές αλλαγές δεν έχουν μόνο πλεονεκτήματα αλλά δραματικά μειονεκτήματα και τεκτονικές αντιδράσεις που επιφέρουν αποτελέσματα ακόμα και μετά από δεκατίες ή και αιώνες!

Συνολικά, παρά την αναγραφή δύο ονομάτων και μίας δυναστείας στο εξώφυλλο, το βιβλίο μας προσφέρει ουσιαστικά τη δράση 22 βυζαντινών αυτοκρατόρων, από τον Κώνστα τον Β΄ έως τον Μιχαήλ Γ’ τον Μέθυσο, σε μια έκταση δύο κρίσιμων αιώνων (640 - 863 μΧ), με τρείς δυναστείες και πολλές άναρχες περιόδους ενδιάμεσα.

Ένα ολόκληρο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στα βυζαντινά Θέματα, με τη διοίκηση και τη στρατολογία της εποχής, και άλλο ένα, τελευταίο, στον πόλεμο στη θάλασσα, με τη στρατηγική & τακτική Αράβων & Βυζαντινών.

Εμβόλιμα ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει δεκάδες έγχρωμες και ασπρόμαυρους εικονογραφήσεις που τον βάζουν τέλεια στο κλίμα της εποχής. Εξίσου ενδιαφέροντες και πολύτιμοι οι σχετικοί χάρτες, αλλά και οι απεικονίσεις των πολεμικών πλοίων που χρησιμοποιήθηκαν.

Συμπερασματικά το βιβλίο «Λέων Γ’ & Κωνσταντίνος Ε΄ - Οι Ισαυροι» είναι μια πολύτιμη και αξιοθαύμαστη πηγή πληροφοριών, γνώσεων αλλά και κριτικής σκέψης του συγγραφέα για τα γεγονότα μιας εξαιρετικά ταραχώδους εποχής της Αυτοκρατορίας. Συνιστάται ανεπιφύλακτα και θα το βρείτε εδώ.

Στοιχεία Έκδοσης

Τίτλος: Λέων Γ΄ & Κωνσταντίνος Ε΄ (Οι Ίσαυροι)

Σειρά: ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ

Συγγραφέας, Υπεύθυνος Έκδοσης, Επιμέλεια Έκδοσης : Γιάννης Χρονόπουλος

Φιλολογική Επιμέλεια: Στέλλα Τόκου

Εικονογράφηση Εξωφύλλου: Νικόλαος Θεσσαλός

Σελίδες: 260, χαρτί chamois 85gr., 32 έγχρωμες & 21 ασπρόμαυρες εικόνες, 6 χάρτες

Αρχική Τιμή: 17,00 € (τρέχουσα τιμή 15,30 €)

Διαστάσεις: 17 x 24 εκατοστά

ISBN: 978-618-5088-60-6

Έτος Έκδοσης: Αθήνα, Δεκέμβριος 2020

Εκδόσεις: Historical Quest: Μαυρομιχάλη 51, Αθήνα, ΤΚ. 106 80