Το Χρονικό της Άλωσης της Πόλης (29 Μαϊου 1453), του Γιάννη Κ. Χρονόπουλου, εκδόσεις Historical Quest, 2019

Φέτος (2019) κλείνουν 566 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς του 21χρονου σουλτάνου Μωάμεθ Β’ του Πορθητή.

Για την Άλωση έχουν γραφτεί πάρα πολλά βιβλία και θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς “γιατί ακόμα ένα;”…

Όμως αυτό το νέο -και σε πολύ προσιτή τιμή- βιβλίο της Historical Quest και του Γιάννη Χρονόπουλου είναι πολύ διαφορετικό. Πρώτα απ΄ όλα είναι μικρό, συνοπτικό & ευκολοδιάβαστο: 116 σελίδες στο κλασικό σχήμα 14 Χ 20 εκατοστών. Είναι γραμμένο ημερολογιακά και μας μεταφέρει μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα, στην ένταση της μάχης, σαν το ρεπορτάζ ενός αόρατου αλλά πολύ αναλυτικού και επιδέξιου πολεμικού ανταποκριτή.

Η ανασύνθεση των γεγονότων βασίζεται κυρίως σε δύο χρονικά της εποχής: την «Πολιορκία και Άλωση της Κωνσταντινούπολης» του Βυζαντινού αξιωματούχου Γεώργιου Φραντζή και το «Ημερολόγιο της πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης» του Βενετσιάνου γιατρού Νικολό Μπαρμπαρό.

Ο πρόλογος του Αρτέμη Ψαρομήλιγκου είναι τόσο περιεκτικός και συμπυκνωμένος, που ανοίγει αμέσως την όρεξη και την περιέργεια του αναγνώστη να μάθει τις λεπτομέρειες που θα ξεδιπλώσει ο Γιάννης Χρονόπουλος – σε τέτοιο βαθμό που θα συνιστούσαμε να… μην διαβάσετε ολόκληρο τον πρόλογο, ειδικά από το σημείο που μεταφέρει τηλεγραφικά τα σημαντικότερα ημερολογιακά ορόσημα (spoiler alert!).

Ο συγγραφέας ξεκινά την αφήγησή του σχεδόν επτά μήνες πριν την Άλωση, στο επιτελείο του νεαρού σουλτάνου, με την μανία του να καταλάβει την Πόλη.

Βλέπουμε να ξετυλίγεται η συμβολή του Ούγγρου μηχανικού Ουρβανού, με τα περιβόητα τεράστια πυροβόλα του, που βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό τους Οθωμανούς να ρίξουν τα τείχη ώστε να εισβάλλουν ευκολότερα.

Σημαντικές πτυχές των όσων προηγήθηκαν ήταν οι κινήσεις συμμαχικής βοήθειας με τη μορφή των λιγοστών ενισχύσεων από Βενετούς, Γενουάτες και  τον πάπα του Βατικανού. Πέρα από αυτούς κανένα άλλο χριστιανικό βασίλειο από όλη την Ευρώπη δεν φάνηκε ικανό ή πρόθυμο να προστρέξει στο πλευρό των Ελλήνων.

Βλέπουμε ότι οι δυνάμεις στα δύο στρατόπεδα ήταν απίστευτα άνισες (όσο άνιση ήταν και η απίστευτη υπομονή, επιμονή και εμμονή του νεαρού σουλτάνου). Πολλοί οι Οθωμανοί, ελάχιστοι οι Έλληνες, ακόμα λιγότεροι οι δυτικοί σύμμαχοι.

Ο συγγραφέας -πολύ σωστά- χρησιμοποιεί κυρίως τον όρο «Έλληνες», «Χριστιανοί», «Τούρκοι» και ελάχιστα το «Βυζαντινοί». (Ο παραπλανητικός κατ’ εμάς όρος «Βυζάντιο» είναι μια πολύ μεταγενέστερη, λόγια, ανθελληνική, ανεπιτυχής και εν πολλοίς άδικη, αταίριαστη λεκτική εφεύρεση. Στην ουσία έχουμε να κάνουμε με την  - παρηκμασμένη έστω - Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που τους τελευταίους αιώνες ως την Άλωση είχε πλέον ελληνικό αίμα, πολιτισμό, παιδεία, ελληνική γλώσσα & ελληνορθόδοξη θρησκεία.

Ο αναγνώστης πληροφορείται για την ανωτερότητα του χριστιανικού συμμαχικού στόλου και τις επιτυχίες του έναντι του μεγαλύτερου αλλά ανοργάνωτου οθωμανικού. Αν ο αγώνας μπορούσε να κριθεί μόνο στη θάλασσα -ή αν η Δύση έστελνε περισσότερα πλοία με ενισχύσεις- ίσως η Πόλη δεν είχε αλωθεί.

Το «Υγρόν Πύρ» (η ακριβής σύσταση του οποίου παραμένει άγνωστη) έκανε θαύματα σε ξηρά και θάλασσα και ήταν ένας εξαιρετικός πολλαπλασιαστής ισχύος από πλευράς των υπερασπιστών της Πόλης – μπορούσε δε να συγκριθεί μόνο με τα πυροβόλα που διέθετε ο Σουλτάνος (πληρώνοντας αδρά τον Ούγγρο σχεδιαστή για να τα αποκτήσει).

Ο υπόγειος πόλεμος μέσα στα λαγούμια και τις σήραγγες, οι ξύλινοι προμαχώνες – ελεπόλεις, οι σκάλες, το αμέτρητο πλήθος των βαζιβουζούκων, οι γενίτσαροι, τα συμβούλια των πασάδων και των καπετάνιων, η επιμονή του σουλτάνου παρά τις συνεχόμενες τουρκικές αποτυχίες & απώλειες αλλά και το ρίσκο να περικυκλωθεί αυτός από αναμενόμενες δυτικές ενισχύσεις, οι μικρές και μεγαλύτερες ναυμαχίες γύρω από την Πόλη, αυξάνουν σταδιακά την ένταση μέχρι την αποφράδα ημέρα, στην οποία αναφέρεται και η περίφημη Κερκόπορτα που «ξεχάστηκε ανοικτή» κατά λάθος (ή από πρόθεση). Οι απόψεις διίστανται για το τι ακριβώς έγινε και αν υπήρξε ή όχι εσωτερική προδοσία από Ελληνες ανθενωτικούς, κληρικούς ή άλλη φυλή, αλλά αυτό είναι ίσως θέμα ενός άλλου…βιβλίου.

Το βέβαιο είναι ότι και χωρίς την Κερκόπορτα, τα πυροβόλα του σουλτάνου είχαν ήδη γκρεμίσει κρίσιμο μέρος των τειχών και ήδη οι εχθροί είχαν ανέβει/εισχωρήσει σε πολλά σημεία. Η λιποψυχία του Ιουστινιάνη που τραυματιζόμενος υποχώρησε μαζί με το στρατό του ήταν ίσως πιο σημαντική.

Η περιγραφή της σφαγής και λεηλασίας που ακολούθησε κόβει την ανάσα, αλλά ο συγγραφέας συνεχίζει το ημερολόγιό του και τις επόμενες ημέρες.

Οι τελευταίες 16 σελίδες του βιβλίου είναι αφιερωμένες σε ένα χρηστικό λεξιλόγιο όρων – γλωσσάριο, ενώ στη μέση του κειμένου βρίσκεται ένα τμήμα με περίπου 20 καλλιτεχνικές απεικονίσεις/έργα ζωγραφικής με θέμα την Άλωση. Σε τέσσερις σελίδες περιέχεται και ολόκληρος ο τελευταίος συγκινητικός λόγος του αυτοκράτορα προς τους υπερασπιστές.

Αν θέλετε να μάθετε τα γεγονότα της Άλωσης σε ένα περιεκτικό, σύντομο, προσιτό αλλά και άκρως ενδιαφέρον βιβλίο, μην χάσετε «Το Χρονικό της Άλωσης της Πόλης».

To βιβλίο θα το βρείτε εδώ, καθώς και σε γνωστά βιβλιοπωλεία (πλήρης λίστα στην ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου).

Λίγα λόγια για τον εκδοτικό οίκο Historical Quest…

Η δυναμική είσοδος του οίκου Historical Quest στα εκδοτικά πράγματα τα τελευταία χρόνια έχει δώσει νέα πνοή στο χώρο των ιστορικών βιβλίων. Κάθε ένα απ' αυτά καλύπτει ένα κενό, είναι γραμμένο σε απλή, κατανοητή γλώσσα και ταυτόχρονα επιστημονικά τεκμηριωμένο. Παράλληλα από τον ίδιο οίκο κυκλοφορούν βιβλία για την Τέχνη, ιστορικά μυθιστορήματα, αλλά και βιβλία που καλύπτουν άλλες επιστήμες, όπως η Οικονομία.

Τα βιβλία του καλύπτουν γνωστές & άγνωστες πτυχές της ελληνικής και παγκόσμιας Ιστορίας από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή και ελκύουν το ενδιαφέρον ιστορικών ή μη. Οι τιμές είναι πολύ προσιτές.

Παράλληλα είναι και από τις πλέον καλαίσθητες εκδόσεις ιστορικών -και όχι μόνον- βιβλίων στην ελληνική αναγνωστική κοινότητα. Όλοι οι τίτλοι συνιστώνται ανεπιφύλακτα  για απαιτητικούς αναγνώστες,  για μελετητές ειδικών θεμάτων της Ιστορίας, αλλά και απλούς λάτρεις των γνωστικών θησαυρών που πάντα κρύβει ένα καλό βιβλίο. Ευπρόσδεκτες οι τόσο καλές προσπάθειες από νέους ανθρώπους στον δύσκολο και απαιτητικό εκδοτικό χώρο.

Με τον εκδοτικό Οίκο Historical Quest συνεργάζεται μία πλειάδα συνεργατών, μεταξύ των οποίων καθηγητές πανεπιστημίων, ειδικοί ερευνητές και έμπειροι συγγραφείς. Πρόκειται για μια αξιέπαινη προσπάθεια σε αυτή την περίοδο οικονομικής αλλά και πνευματικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας.